محاسبه مارجين و معرفي آن
نحوه محاسبه مارجين
در واقع مي‌توانيم مارجين (Margin) را نوعي وام از طرف كارگزار به معامله‌گر تلقي كرد. در حالت عادي شما براي خريد يك خودروي يكصد ميليون توماني بايد به همان مقدار هم موجودي حساب داشته باشيد؛ اما با مارجين ديگر اين‌طور نيست.
فرض كنيد شما يكصد ميليون تومان سرمايه اوليه در اختيار داريد كه مي‌خواهيد در بازار با آن معامله كنيد. كارگزاري اين اعتبار را به شما مي‌دهد كه مثلا تا 500 ميليون تومان در بازار معامله كنيد. يعني پنج برابر سرمايه اوليه شما. حالا در بازار مي‌توانيد با قدرت بيشتري معامله كنيد.
در حالت عادي اگر شما يك سهم يا يك دارايي را در بازار خريداري كنيد، مالك آن دارايي هستيد. زيرا هزينه آن دارايي را پرداخت كرده‌ايد و ديگر به كسي بدهكار نيستيد. اما در Margin چون شما براي معاملات خود به نوعي وام گرفته‌ايد، پس در قبال خريد آن دارايي خود را بدهكار كرده‌ايد. لذا مالكيت دارايي نيز براي شما نيست. مثل هر وامي كه مي‌گيريد، مارجين را هم بايد در انتهاي معامله‌تان تسويه كنيد.
درواقع در معاملات Margin، شما تنها ارزش دارايي را معامله مي‌كنيد و مالك آن نيستيد. اين نوع معاملات به معاملات CFD نيز مشهور است. به دليل اين‌كه شما مالك دارايي مورد معامله نيستيد، پس مالياتي هم براي آن نمي‌پردازيد.
هر چه مارجين بيشتري در معاملات خود استفاده كنيم، لذا نسبت به حالت بدون Margin، سود بيشتري خواهيم كريد. به‌عنوان مثال اگر شما حجم معاملاتتان را چهار برابر افزايش دهيد، سودتان در معاملات هم چهار برابر خواهد بود. بنابراين مي‌توان گفت مارجين مي‌تواند باعث سودآوري بيشتر براي ما شود.
اما از طرفي ديگر اگر ضرر كنيم چه مي‌شود؟ و چرا كارگزار با چه اعتباري اين وام را در اختيار ما قرار مي‌دهد؟ تضمين كننده چنين وامي، سرمايه اوليه شما در بازار خواهد بود. يعني اين اعتبار به اين شرط در اختيار شما است كه ميزان ضرر شما از مبلغ اوليه سرمايه‌تان بيشتر نشود. به عبارتي ديگر اگر ضررهاي شما از ميزان اعتبار اوليه‌تان بيشتر شود، كارگزار كل موجودي شما را براي تسويه ضرر به‌عنوان بدهي شما برداشت خواهد كرد. به اين حالت، كال مارجين يا ليكوييد شدن حساب نيز مي‌گويند.
به اين ترتيب مي‌توان گفت كه داشتن Margin يا اهرم به همان اندازه كه مي‌توان خوب و جذاب باشد، مي‌تواند خطرناك نيز باشد و منجر به از دست دادن كل سرمايه شما شود.
جهت درك بهتر نحوه محاسبه مارجين بهتر است به اين مثال توجه كنيد. فرض كنيد بروكري براي معاملات فاركس به تريدرها اهرم ۱:۲۰ مي‌دهد؛ يعني به ازاي هر ۲۰ واحد از ارز در معاملات باز، ۱ واحد از آن ارز براي Margin لازم است. به‌عبارت ديگر اگر پوزيشني ۲۰ دلاري باز كنيد، مارجين اين پوزيشن ۱ دلار است و آن را ۲۰/۱ يا ۵ درصد نمايش مي‌دهند.
به بيان ديگر، اگر بدانيم Margin بروكري ۱۰ درصد است، بايد اين ۱۰ درصد را براي هر ۱۰ دلاري كه تريد مي‌كنيد، محاسبه كنيد. درواقع بايد ۱ دلار آن را براي مارجين در نظر بگيريد؛ به‌عبارت ديگر در اين مثال اهرم معامله را بايد روي ۱:۱۰ قرار دهيد.
مارجين آزاد (Free Margin)
به مقدار پول آزاد در حساب‌هاي معاملاتي گفته مي‌شود كه براي معامله‌هاي جديد كاربرد دارد. مارجين آزاد با كم‌كردن مقدار Margin استفاده‌شده از اكوييتي (Equity) به دست مي‌آيد. اكوييتي نيز به موجودي كل حساب شما همراه با سودها يا ضررهاي شناور حاصل از معاملات باز گفته مي‌شود. تفاوت اكوييتي با بالانس يا موجودي حساب اين است كه بالانس به كل پولي مي‌گويند كه در حساب خود سپرده‌گذاري كرده‌ايد (كه شامل Margin استفاده‌شده براي پوزيشن‌هاي باز نيز مي‌شود)، اما اكوييتي سود يا ضرر حاصل از پوزيشن‌هاي باز را نيز حساب مي‌كند. اگر در حساب خود پوزيشن بازي نداشته باشيد، مقدار اكوييتي با بالانس برابر خواهد بود.
فرض كنيد حسابي با موجودي ۱۰۰۰ دلار و مارجين CFD 5 درصد داريم. در ادامه مي‌خواهيم يك پوزيشن ۸۰۰۰ دلاري باز كنيم؛ پس در ابتداي معامله موارد زير را خواهيم داشت:
موجودي حساب: ۱۰۰۰ دلار
مارجين: ۴۰۰ دلار (۵ درصد از ۸۰۰۰ دلار)
مارجين آزاد: ۶۰۰ دلار (اكوييتي منهاي Margin استفاده‌شده)
اكوييتي: ۱۰۰۰ دلار
اگر ارزش پوزيشن ما افزايش پيدا كند و براي مثال به اندازه ۵۰ دلار سود كنيم، موارد بالا به‌صورت زير تغيير مي‌كند:
موجودي حساب: ۱۰۰۰ دلار
Margin: 400 دلار
Free Margin: 650 دلار
اكوييتي: ۱۰۵۰ دلار
Margin استفاده‌شده و موجودي حساب تغييري نمي‌كنند، اما مارجين آزاد و اكوييتي افزايش مي‌يابند؛ زيرا بايد سود حاصل از پوزيشن‌هاي باز را نشان دهند.
به ياد داشته باشيد كه اگر ارزش پوزيشن باز ما به‌جاي افزايش، به‌اندازه ۵۰ دلار كاهش پيدا كند، Margin آزاد و اكوييتي نيز به همان نسبت كاهش مي‌يابند.